Sylwek Szweda

Aleksy Awdiejew, znany jako Alosza Awdiejew (ros. Алексей Алексеевич Авдеев; ur. 18 sierpnia 1940 w Woroszyłowsku – ob. Stawropol) – polski aktor filmowy, piosenkarz, językoznawca i rosjoznawca. Z pochodzenia Rosjanin. Do Polski przyjechał 

w 1967. Obywatelstwo polskie otrzymał w 1993. Mieszka w Bolechowicach pod Krakowem.

Człowiek-instytucja, człowiek-orkiestra. Człowiek kultury i nauki. Jest wyjątkowymartystą estradowym i jednocześnie wybitnym naukowcem – profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Do tego para się aktorstwem filmowym, pisze popularne felietony, tłumaczy poezję. Rosjanin z polskim obywatelstwem, który przybył do Krakowa, po raz pierwszy w 1967 r. Mówi o sobie: jestem Polakiem z wyboru i dodaje przewrotnie, że to bardziej komfortowo niż być kimkolwiek z przymusu. Urodził się w Stawropolu (wtedy Woroszyłowsk), na północnym Kaukazie w 1940 r. Już w dzieciństwie zaczął występować publicznie śpiewając wraz z matką na amatorskich koncertach. Ukończył średnią szkołę muzyczną w Moskwie, gdzie osiadł na stałe i prowadził amatorskie chóry. Później studiował anglistykę na Uniwersytecie Moskiewskim. W tym czasie występował w kabaretach studenckich, w teatrze i uprawiał pantomimę. Na drugim roku studiów uzyskał stypendium Radia Moskiewskiego i rozpoczął studia na filologii polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Tak zaczęła się przygoda z Polską, która z czasem przemieniła się w drogę życia trwającą do dziś.

Alosza ożenił się z Polką i uzyskał prawo stałego pobytu. Uczelnię ukończył z wyróżnieniem i został asystentem na filologii rosyjskiej UJ. W 1976 r. trafił do legendarnej Piwnicy Pod Baranami. Początkowo śpiewał tam tylko romanse rosyjskie stopniowo dodając do swoich występów elementy autorskiej satyry. Poszerzył też repertuar muzyczny o piosenki z Odessy i folklor Cyganów i Żydów rosyjskich a także ballady Włodzimierza Wysockiego i Bułata Okudżawy. Stał się samodzielnym artystą estradowym i zaczął dawać własne recitale z towarzyszeniem małego zespołu muzyków. Nigdy nie opuszczała go miłość do jazzu. W latach 1977 – 1980 grał regularnie na fortepianie w znanych krakowskich zespołach jazzu tradycyjnego Bale Street Band i Playing Family. W tym okresie pojawił się dylemat – której profesji bardziej się poświęcić, może z czegoś trzeba będzie zrezygnować lub ograniczyć. Takie decyzje jednak nie zapadły. Alosza stał się prawdziwym mistrzem w godzeniu sprzecznych ze sobą obowiązków i działań. Pozostał wierny nauce – obronił doktorat na Uniwersytecie i szybko powrócił do intensywnej aktywności artystycznej. Jako bard zaczął pojawiać się w telewizji, dokonał pierwszych nagrań radiowych i wydał kasetę audio. W 1980r. pracował w Trinity College w Dublinie jako visiting professor. Stworzył koncepcję gramatyki komunikacyjnej.

W 1986 doktor habilitowany. W 1993 r. otrzymuje polskie obywatelstwo. Pojawiają się propozycje ról filmowych. Grając zwykle Rosjanina Alosza wystąpił w filmach fabularnych – m.in. „Europa Europa” i „Gorączka” Agnieszki Holland a także w popularnych serialach telewizyjnych takich jak „Ekstradycja” czy „Złotopolscy” i wielu innych. Początek lat 90-tych to powstanie nowego zespołu. Kontrabasista Kazimierz Adamczyk grał z Aloszą już od lat, ale wtedy dołączył do nich gitarzysta Marek Piątek i tak powstało słynne trio Aloszy Awdiejewa. Grupa ta dała już ponad 2000 koncertów pełnych muzyki i humoru, w Polsce, USA, Francji, Izraelu, Niemczech i Hiszpanii, występując zarówno dla wielotysięcznej publiczności jak i dla bardzo kameralnego grona wyrafinowanych słuchaczy. Wzięli udział w kilkudziesięciu programach telewizyjnych, w tym autorskich recitalach i benefisach. Wydali 10 płyt CD z muzyką cygańską, z romansami i piosenkami z ulic Odessy, a także zapis koncertu z „Piwnicy” z zapowiedzią samego Piotra Skrzyneckiego.

Równolegle Aleksy Awdiejew wytrwale pracuje naukowo. Podejmuje pracę w nowym Instytucie Rosji i Europy Wschodniej na Wydziale Studiów Politycznych i Międzynarodowych UJ. Czynnie uczestniczy w ogólnopolskich i międzynarodowych konferencjach językoznawczych prezentując swoją koncepcję gramatyki. Pracuje w międzyuczelnianym zespole profesorów, który publikuje kolejne odkrywcze prace.  

W 2005 r. Aleksy Awdiejew zostaje profesorem nauk humanistycznych. Twórczość kabaretowo-muzyczna jednak nie słabnie. W 2010 r. Alosza z okazji swojego 70-ciolecia ,wraz z zespołem wydaje płytę „Alosza Na Bis”, na której umieszcza nowe wersje najlepszych pieśni ze swojego repertuaru oraz daje cykl jubileuszowych koncertów. W ramach promocji nowej płyty odbył się m. in. Koncert radiowy w Studio im. Agnieszki Osieckiej a także w krakowskim teatrze Bagatela. Ten ostatni zarejestrowano na DVD. Aleksy Awdiejew jest również autorem cyklu felietonów pisanych regularnie od lat do czasopisma „Charaktery”, które doczekały się wydań książkowych w zbiorach „Szkice z filozofii potocznej” i „Życie po śmiechu”, „Odruchy mądrości”. Zna kilka języków. Tłumaczy często z rosyjskiego na polski i odwrotnie. Są to teksty publicystyczne, literackie, a nawet poetyckie, w tym teksty piosenek m.in. Marka Grechuty.

To ciągłe rozdarcie pomiędzy sceną, studiem, salą wykładową, gabinetem naukowym i planem filmowym Alosza łagodzi oddając się (w wolnych chwilach) swoim licznym hobby. Gra w tenisa- to również dla zdrowia, pracuje w ogrodzie, gotuje, robi wino i inne przetwory owocowe, podróżuje. Posiada ogromną kolekcję płyt z muzyką jazzową, klasyczną i etniczną oraz wielką filmotekę.

WYBRANA DYSKOGRAFIA:

Chłopcy źli. Piosenki z Odessy i nie tylko (1999)

Piosenki dla swoich

Pamiątka z Piwnicy pod Baranami (2001)

Piosenki i romanse rosyjskie

Słowiańska dusza

Awdiejew śpiewa Wysockiego

Najpiękniejsze piosenki rosyjskie

45xAlosza Awdiejew - Kolekcja Bardów

Alosza Awdiejew w repertuarze żydowskim